'Moeder aller crises': vastgoedsector neemt waarschuwing serieus
De vastgoedsector is verdeeld over de vraag of de economie afstevent op de moeder aller crises.
Gepubliceerd op vastgoedmarkt.nl door Peter Hanff, 16 augustus 2023
Dat blijkt uit de Vastgoedmonitor van Vastgoedmarkt en USP Marketing Consultancy. 'Nu schulden als gevolg van de scherpe rentestijging onhoudbaar zijn, stevent de economie af op de moeder aller crises', was een van de stellingen. Met die uitspraak was 31 procent van de ondervraagden het (helemaal) oneens en 29 procent juist (helemaal) eens. Een groot deel van de ondervraagden, 37 procent, antwoordde neutraal.
'Geen paniek!'
'Komt vanzelf wel weer goed. Geen paniek!', valt te beluisteren onder de groep die de moeder aller crises niet verwacht. Na de kredietcrisis heeft de financiële sector maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. 'Banken zijn financieel gezonder dan voorheen.’
Risico's worden beter beheerst. 'Bedrijven hebben veelal geleerd van de vorige crisis en hebben hun inkomstenbronnen verspreid.' Er is ruimte om tegenslag te incasseren. 'De economie is sterk genoeg.' En de grootste schokken liggen achter ons. 'De rente stabiliseert, inflatie neemt af en de vraag naar nieuwbouw is onveranderd groot.'
Als de economie toch nog in zwaar vaarwater komt, dan hoeft dat niet verkeerd te zijn. 'Een crisis vraagt om goed ondernemerschap en bestuur. Als die er niet al waren, dan is het perfect dat de markt drastisch wordt opgeschoond.' Mogelijk komt de markt ook weer in beweging. 'Herfinancieringen maken soms verkoop aantrekkelijker, waardoor het aanbod hopelijk weer toeneemt.’
Extreem lage rente is altijd tijdelijk
Maar dit wordt een ander verhaal omdat de kredietsluizen vóór de rentestijging lang open stonden, zeggen ondervraagden die de moeder aller crisis wél verwachten. 'Dit is zo’n voorspelbaar gevolg. Banken spelen onvoldoende in op wijzigende omstandigheden. Een extreem laag renteniveau is altijd tijdelijk. Het geeft een onaanvaardbaar groot risico met betrekking tot schulden. De hoge financieringen werden getoetst aan de realiteit van dat moment en zijn dus helaas wel verstrekt.'
Verarming onder- en middenklasse
Ook de overheid gaf tijdens de coronacrisis veel geld uit, maar ze verzuimde te investeren. De geldhoeveelheid nam de afgelopen vijf jaar sterk toe. En nu verarmt de energieprijsstijging de onder- en middenklasse, zo valt te beluisteren onder de minder optimistische vastgoedprofessionals.
Zelf heeft de vastgoedsector het al lastig. ‘Financieringen zijn steeds moeilijker rond te krijgen.' En de vooruitzichten zijn beroerd. 'Het kan niet uitblijven dat we met de inmiddels belachelijke bouwprijzen en fors hogere rente de klap gaan krijgen.'
Roubini: schulden worden onbetaalbaar
Aanleiding voor de enquêtevraag is een onheilsboodschap van Nouriel Roubini. De aan New York University verbonden econoom voorspelt een crisis die eerdere crises doet verbleken. Jaren van soepel monetair beleid kunnen volgens 'Dr. Doom' niet zonder ernstige gevolgen blijven. Terwijl bedrijven, consumenten en overheden op de pof leefden, groeide de schuldenberg. Nu de rente sterk stijgt, worden de schulden onbetaalbaar.
