Dat blijkt uit de Vastgoedmonitor van Vastgoedmarkt en USP Marketing Consultancy. 'Nu schulden als gevolg van de scherpe rentestijging onhoudbaar zijn, stevent de economie af op de moeder aller crises', was een van de stellingen. Met die uitspraak was 31 procent van de ondervraagden het (helemaal) oneens en 29 procent juist (helemaal) eens. Een groot deel van de ondervraagden, 37 procent, antwoordde neutraal.
'Geen paniek!'
'Komt vanzelf wel weer goed. Geen paniek!', valt te beluisteren onder de groep die de moeder aller crises niet verwacht. Na de kredietcrisis heeft de financiële sector maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. 'Banken zijn financieel gezonder dan voorheen.’
Risico's worden beter beheerst. 'Bedrijven hebben veelal geleerd van de vorige crisis en hebben hun inkomstenbronnen verspreid.' Er is ruimte om tegenslag te incasseren. 'De economie is sterk genoeg.' En de grootste schokken liggen achter ons. 'De rente stabiliseert, inflatie neemt af en de vraag naar nieuwbouw is onveranderd groot.'
Als de economie toch nog in zwaar vaarwater komt, dan hoeft dat niet verkeerd te zijn. 'Een crisis vraagt om goed ondernemerschap en bestuur. Als die er niet al waren, dan is het perfect dat de markt drastisch wordt opgeschoond.' Mogelijk komt de markt ook weer in beweging. 'Herfinancieringen maken soms verkoop aantrekkelijker, waardoor het aanbod hopelijk weer toeneemt.’
Extreem lage rente is altijd tijdelijk
Maar dit wordt een ander verhaal omdat de kredietsluizen vóór de rentestijging lang open stonden, zeggen ondervraagden die de moeder aller crisis wél verwachten. 'Dit is zo’n voorspelbaar gevolg. Banken spelen onvoldoende in op wijzigende omstandigheden. Een extreem laag renteniveau is altijd tijdelijk. Het geeft een onaanvaardbaar groot risico met betrekking tot schulden. De hoge financieringen werden getoetst aan de realiteit van dat moment en zijn dus helaas wel verstrekt.'
Verarming onder- en middenklasse
Ook de overheid gaf tijdens de coronacrisis veel geld uit, maar ze verzuimde te investeren. De geldhoeveelheid nam de afgelopen vijf jaar sterk toe. En nu verarmt de energieprijsstijging de onder- en middenklasse, zo valt te beluisteren onder de minder optimistische vastgoedprofessionals.
Zelf heeft de vastgoedsector het al lastig. ‘Financieringen zijn steeds moeilijker rond te krijgen.' En de vooruitzichten zijn beroerd. 'Het kan niet uitblijven dat we met de inmiddels belachelijke bouwprijzen en fors hogere rente de klap gaan krijgen.'
Roubini: schulden worden onbetaalbaar
Aanleiding voor de enquêtevraag is een onheilsboodschap van Nouriel Roubini. De aan New York University verbonden econoom voorspelt een crisis die eerdere crises doet verbleken. Jaren van soepel monetair beleid kunnen volgens 'Dr. Doom' niet zonder ernstige gevolgen blijven. Terwijl bedrijven, consumenten en overheden op de pof leefden, groeide de schuldenberg. Nu de rente sterk stijgt, worden de schulden onbetaalbaar.
Studentenhuizen worden steeds vaker buiten drukke studentensteden gebouwd. Vooral in Leiden komen er amper nieuwe studentenwoningen bij, blijkt uit data-onderzoek door Cobouw Pro.
Aannemers zien de nabije toekomst met vertrouwen tegemoet. Dat blijkt uit de laatste Bouw- en Vastgoedmonitor die marktonderzoeker USP in oktober uitzette onder 480 professionals uit de bouwketen.
Ieder kwartaal bevragen we via online onderzoek sector-professionals over hoe zij ervoor staan en vragen we een actueel thema uit. Dit onderzoek schetst een beeld van het algemene sentiment in de bouw- en vastgoedbranche en verschaft inzicht in de voornaamste indicatoren, trends en ontwikkelingen. Door het onderzoek regelmatig uit te voeren, kunnen we ontwikkelingen over een langere termijn nauwkeurig volgen en analyseren.
Je kunt de belangrijkste resultaten van kwartaal 3 en de vooruitzichten voor kwartaal 4 2025 gratis downloaden of contact opnemen om het volledige marktrapport te kopen. Het centrale thema betrof dit keer ‘Tweede Kamerverkiezing en de Nederlandse bouw- en vastgoedmarkt’.
Meer dan de helft van de bouwers verwacht dat zijn bedrijf binnen een jaar wordt geraakt door het geopolitieke beleid van de Amerikaanse president Donald Trump. Veruit de meeste bouwers gaan uit van een negatief effect, maar er zijn ook partijen die juist meer omzet voorzien. "Wij zien nu al meer interesse."
De meeste bouwers zagen afgelopen kwartaal hun omzet groeien. Toch blijven pessimisten de boventoon voeren, blijkt uit de vierjaarlijkse Bouw- en Vastgoedmonitor.
Van ontwerper tot afbouwer: iedereen in de bouwketen is minder optimistisch. Aannemers zagen de afgelopen periode hun werkvoorraad sneller dalen dan vorig jaar.
De bouwsector is positief over het handhaven van de ambitie door het kabinet-Schoof om een miljoen woningen te bouwen tot 2030. Maar liever de bestaande bebouwde ruimte efficiënter benutten dan Nederland verder volbouwen.
De vastgoedsector is sceptisch over het hoofdlijnenakkoord van het Kabinet-Schoof. De plannen van coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB worden overwegend negatief ontvangen.
Ontdek de nieuwste trends en inzichten in de vastgoedsector. Hoe herstelt het economische sentiment zich? Wat zijn de verwachtingen voor woningbouwprojecten? Lees nu de PROVADA-special en blijf op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen die jouw investeringen, projecten en strategieën kunnen beïnvloeden.
Bijna twee derde van de professionals denkt dat de vastgoedbeleggingsmarkt dit jaar aantrekt. Of het nu tijd is om daarnaar te handelen, daarover zijn de meningen verdeeld. Zo ook over het nieuwe kabinet.
Kortere procedures: dát is de belangrijkste troef om de woningbouw te versnellen, volgens diverse ondernemers uit de bouw. Maar willen die huizen betaalbaar zijn, dan moeten die hoge grondprijzen wel omlaag.
Lange vertragingen door netcongestie zijn toegenomen, zeggen respondenten in de BouwMonitor. Nog eerder een aansluiting aanvragen is een van de oplossingen.
Voor vastgoedbeleggers is de afwaardering in de non-food-retail nog niet voorbij. Dat denken veel van de deelnemers aan de Vastgoedmonitor van Vastgoedmarkt en USP Marketing Consultancy.
Lange vergunningprocedures vormen de grootste uitdaging voor het halen van woningbouwambities, vinden bouwers. Het nieuwe kabinet moet meer aandacht geven aan het woningtekort.
